صنایع دستی به علت تنوع و وسعت در رشته‌های گوناگون، کاربردهای زیادی در تزیین معماری دارد که شامل چهار بخش می‌شود :تزیین نمای بیرونی ؛ تزیین فضاهای ورودی ؛ تزیین درونِ بنا ؛ تزیین فضای اتصالِ درون و بیرون بنا .
تزیینات بیرونی ساختمان باید به نحوی باشد که در برابر تغییرات آب و هوا و نور خورشید مقاوم باشد و کیفیت خود را از دست ندهد. این تزیینات بیش‌تر شامل کاشی کاری به صورت معرّق یا هفت رنگ می‌باشد که علاوه بر تزیین بنا با نقوش و رنگ‌های گوناگون، عایقی در برابر برف و باران و گرما و سرما است. کاشی کاری در معماری ایران در واقع شناسنامه بنا می‌باشد و تاریخ مشخص و سیرِ تحولی منظمی را دارا است.
با آغاز دوره اسلامی، کاشی کاری در اماکنِ مذهبی تجلی خاصی می‌یابد، محراب و گنبدِ مسجد شیخ لطف ـ الله و گنبدِ مزار شاه نعمت اللّه ولی در ماهانِ کرمان، مسجد کبود تبریز و گنبد مسجد چهار باغ اصفهان، نمونه بارز این هنر می‌باشد.
کاشی کاری، مهمترین ویژگی تزیین معماری سنتی ایران است که ادامه ی همان آجرکاری است.
نکته حائز اهمیت در کاشی کاری ایران رنگ لعاب است، رنگ کاشی‌های ایرانی اکثراً فیروزه‌ای و لاجوردی بوده و رنگ‌های سفید و سبز و طلایی نیز در درجه دوم می‌باشد و این رنگ‌ها در بین هنرهای سنتی ایران مشترک می‌باشند .
فضاهای ورودی بنا در معماری ایرانی و خصوصاً بناهای مسکونی و مذهبی بخشِ مهمی را به خود اختصاص داده است که با پوششی به صورت سایه‌بان با طاق کمانی همراه بوده است .تزیین این قسمت از بنا عموماً کاشی کاری است، در ضمن نمونه‌های آینه‌کاری و مشبک کاری آجری‌نیز وجود دارد .
آینه کاری از هنرهای ظریفی است که در نماسازی داخلی بناها، در بالای ازاره‌ها ، زیردورها ، طاق‌ها، رواق‌ها ، شبستان‌ها، سرسراها و موارد دیگر به کار می‌رود
مقرنس کاری و گچ بری نیز از تزیینات معماری محسوب می‌گردد. مقرنس کاری که تداوم آجر چینی است توازنی را القا می‌نماید که گویی وظیفه انتقال سقف یا گنبد بر پایه‌ها را داراست و همانند نسبت آسمان به زمین است.
تزیینات داخلی یک بنا نسبت به نوع آن تفاوت‌های گوناگونی دارد و این تفاوت در دوره‌های گوناگون، تنوع بیش‌تری به خود میگیرد ولی در همة آنها وجوه مشترکی نیز وجود دارد و از آن جمله ایجاد فضایی است که انسان‌های استفاده کننده از آن بنا، آمالشان در آن تحقق می‌یابد و آرامش می‌یابند. در تزیین داخلی یک بنا از تنوع هنر صنایع دستی استفاده بیش‌تری می‌توان نمود. قالی علاوه بر زیرانداز بودن یکی از اجزای مهم در تزیین فضای داخلی بناهای ایرانی می‌باشد. زیرا کف بنا را که انسان‌ها بر آن می‌نشینند و می‌خوابند، می‌پوشاند و گاه نیز به عنوان تزیینی زیبا بر دیوار کوبیده می‌شود و گاهی نیز از قالی‌های دو طرفه به عنوان سطحی جدا کننده بین دو فضا استفاده می‌شود. نزدیکی طرح و نقشِ قالی با نقوشِ کاشی، نزدیکی و انسجامِ هنرهای ایرانی را بیان می‌دارد
زیر اندازهای دیگری چون گلیم ،جاجیم و منسوجات سنتی و پرده‌های قلمکار با کاربردهای گوناگون و وسایل تزیین شده با خاتم و منّبت و معرق چوب، انواع رودوزی‌ها و اشیای فلزی ، همه و همه ،آرایش دهنده محل زندگی ایرانی می‌باشند. صنایع دستی در معماری ایران تنها نقشِ مزّین کنندة فضا را ندارند بلکه هر کدام در جایگاه خود کاربردهای گوناگونی دارد .
تزیین بین فضای داخلی و خارجی شامل درها و پنجره‌هاست. «درِ» بناها که در گذشته از چوب ساخته می‌شد مأوایِ سرپنجه هنرمندانِ منّبت کار و فلز کار بود. «در»های کنده کاری شده و منبت کاری همراه با کلون‌های بسیار زیبای فلزی ،جایگاه و اهمیت بنا را روشن می‌ساخت. نقوشِ ایجاد شده بر روی درها هم چون نقوشِ نمادین، در هنرها جلوه‌گاهِ تفکر و فرهنگِ ایرانی است. نقش «خورشید» که مهمترین نقشِ موجود بر روی درها می‌باشد، علامتی برای روشنی، برکت و سلامتی برای صاحب خانه است .
پنجره نیز که اشاعه دهنده نور و روشنی به فضای داخلی می‌باشد اکثراً با چوب، گره چینی می‌شود .و گاه با شیشه‌های رنگین ،رنگین کمانی از نور را در فضای داخلی ایجاد می‌نماید.
نظرات شما عزیزان:
.: Weblog Themes By Pichak :.
