چند نمونه از مجسمههای دنیای باستان :
مجسمه شاپور دوم ، شاپور اول ساسانی ، مجسمه عظیم بودا در بامیان افغانستان ، مجسمه ابوالهول مصر ، مجسمههای غول پیکر رامسس دوم و نفر تی تی ، اخناتون ، توت عنخ آمون در مصر ، مجسمه عظیم آتنه ( اثر فیدیاس ) در پانتئون ، لااوکون و پرتاب کننده دیسک ، ارابه ران و پیروزی ساموتراس و ونوسدومیلو ، و مجسمههای شیوا را نام برد . پیکرههای بصورت صخره تراشی و سنگ تراشی ایرانیان و کتیبههای سنگی بیستون و آپادانا هم از حیث زیبایی و ظرافت در صدر قرار دارند که در مقاله ای جداگانه به آن خواهم پرداخت .
از مجسمههای معروف رومیمجسمه برنزی گرگ ماده ( سمبل شهر رم ) و مجسمههای نرون و مارک اورل را میتوان نام برد .
پیکر تراشی یا مجسمه سازی در عصر بیزانس و دنیای مسیحیت :
در عصر بیزانس پیکر تراشی در خدمت کلیسا بود . و منحصر میشد به شمایل حضرت مسیح ، مریم پاک و حواریون . قسطنطنیه پایتخت بیزانس که پاریس قرون وسطی نام داشت پر بود از کلیساهای رنگارنگ . یکی از امپراطوران بیزانسی از ترس اینکه بت پرستی در امپراطوری او رواج یابد ساختن مجسمه را منع کرد . اما در امپراطوری غربی روم پیکرتراشی رواج کاملی داشت حتی سبک جدیدی در معماری بر اساس پیکرتراشی بنام رومانسک بوجود آمد . اکنون کلیساهای جالبی در هیلدسهایم ( آلمان ) و بسیاری از شهرهای ایتالیا وجود دارد .
بعد از رنسانس سبک گوتیگ در فرانسه بوجود آمد که کلیساهای جالبی در این دوران در شهرهای میلان – لندن – شارتر و کلن با مجسمههایی زیبا وجود دارند .
مجسمه سازی دردوره بعد از قرون وسطی
از سبکهای مهم اواخر قرون وسطی سبکهای رنسانس ، باروک و دو کوکو ست که در اروپا بوجود آمد . رنسانس به معنی احیا ( احیای هنری ، ادبی و علمیو اجتماعی دوره ایده آل روم و یونان باستان ) است .
رنسانس با آثار هنری نیکولو پیزانو Nicolo Pisano که در قرن سیزدهم میزیست آغاز شد و درزمان دو نابغه بزرگ میکل آنژ ( میکله آنجلو ) و لئوناردو داوینچی به اوج کمال رسید . از آثار برجسته این دو مجسمه موسی بر تخت از میکل آنژ – شوالیه اسب سوار از لئوناردو داوینچی – مجسمه حضرت داود از میکل آنژ و دو اثر فوق انسانی از داوینچی پی یتا ( Pieta ) و پولین بناپارت خواهر ناپلئون را نام برد . البته مجسمههای زیادی هم برای کلیساهای شهرهای رم – میلان – واتیکان – ونیز هم توسط این دو نابغه در این زمان ساخته شد .
از دیگر آثار این دوره درهای برنزی کلیسای فلورانس از بورنزو گیبرتی که به دروازه بهشت معروف است و آثاری از دوناتللو ، فرانچسکو جورجیو و بلانو و برتولدو را میتوان نام برد . در اسپانیا هم سبک رنسانس توسط هنرمندی بنام آلونزو برگووتت ( Alonzo Berruguete ) رواج یافت . نمونههایی از این سبک هم در آلمان و انگلیس هم دیده شد ه .
سبک باروک دنباله رنسانس بوده در اصل سبک رنسانس را به اوج شکوفایی رساند اینکه چه کسی یا کسانی آنرا بوجود آوردند معلوم نیست ولی از دست نوشتههای اواخر عمر داوینچی بر میآید که او بدنبال ایجاد همچنین سبکی البته با تفاوتهایی بوده است . اما واضح است که جیوانی لورنرنتو برنینی ( Giovanni Lorento Bernini ) چه آثار شگفتی در این سبک بوجود آورده . از جمله این آثار مجسمههای ناوونا و سه فواره ( Fontana di Trevi ) در رم میباشد . از کلاسیکهای او آپولو و دافنه ، پلوتو و پورسپنیا ، که در گالری بورگیز رم دیده میشود .از مجسمه سازان این سبک الکساندرو آلگاردی ( Alexanndro Algardi ) و جوزپه ماتزولی ( Giuseppe Mazzuolli ) هستند . از مجسمه سازان فرانسوی این سبک پیر پوژه ( Pierre Pugee) است که آثارش در کاخ ورسای دیده میشود .
در آغاز قرن هیجدهم در آلمان و اتریش کاخها وکلیساهاى بسیارى بسک باروک ساخته شده که بسیار جالب میباشد.
سبک روکوکو که بد نبال سبک باروک ظاهرشد متاخرتر ازهم رنسا نس وهم باروک و در کشور فرانسه تمرکز یافت و کارهاى کلود میشل کلودیون ( Clude-Michel Clodine )
Nicolas Francois Gillet باین سبک است.
این را هم باید افزود که اسلوب روکوکو سبکترتر و تزئینى تر از سبکهاى باروک و رنسانس بوده وهوسهاى درباریان سطحى شاهان بوربن را مجسم میکند.
پیکر تراشی در قرن نوزدهمدرپایان قرن هیجدهم نسبت به اسلوب سطحى و توخالى روکوکو عکس العمل شدیدى نشان داده شد وسبک کلاسیک احیاء گردید.
درفرانسه این عکس العمل بصورت انقلاب اجتماعى نیز بروز کرد وبا انقلاب کبیرفرانسه نه تنها به عمر روکوکو خاتمه داده شد بلکه بناى اجتماعی فرا نسه نیز زیر و زبرگردید. ازجمله افرادى که علیه سبک روکوکوقیام کردند ، هنرمند معروف فرا نسوى ژاک لوئى دیوید بود.
دررم آ نتونیو کانووا (Antonio Canovo) درین نهضت شرکت ویکى ازآثاربرجسته اوباین سبک مجسمه تسوتوس وقنطورس بود.
در بین مجسمه سازان انگلیسى حجارانى نظیر جان فلاکسمان ( John Flaxmon) احیاءکننده اسلوب کلاسیک بودند . در بین حجاران اسکاندیناوى هم عده اى پیدا شدند که این اسلوب را احیاءکردند ومعروفترین آنها برتل توروا لدسن ( Bertel Thorwaldsen) بود.
در بین حجاران دیگراروپا که باسلوبهاى دیگر آثارى برجاى گذاشتند ادگار دگاس ( ادگار دگا )
(Edgar Degas) ( فرا نسوى) آلفرد استیونز (Alfred stevens ) انگلیسى و اوگست رودن (August Rodin )( فرانسوى) که مردمتفکر، اوشهرت جها نى دارد بودند. اوگست ورنوار (نقاش فرانسوى) دراواخرعمرچون بعلت ییرى خود نمیتوا نست نقاشی کند حجار جوا نى را استخدام کرد تا ایدههاى او را بصورت مجسمه در آورد. مجسمه ئى که باین صورت توسط این حجار ساخته میشد مطا بق با اسلوب کلاسیک بود.
پیکرتراشی در عصر حاضر
پیکرتراشی در عصر حاضر بعلت پیشرفت علم و تکنولژی و پدیدار شدن جوامع صنعتی دگرگونی زیادی پیدا کرد و از یک هنر صرف و تفننی به صنعتی عجین شده با سایر رشتهها مثل دکوراسیون و معماری در آمد . ا
ز پدیدههای جالب هنری در قرن حاضر و قرن بیستم پیدایش ، گسترش و رخنه سبک کوبیسم در مجسمه سازی بود که اولین بار الکساندر آرچی پنکو بود که از سال ۱۹۱۱ آثار جالبی بوجود آورد . از دیگر پیکر تراشان این سبک میتوان از Henri Laurens , Jacques Lipchitz , Ossip Zddakine , Raymond Duchamp را نام برد . از مجسمههای جالبی که به سبک ک.بیسم ساخته شده دو مونامان است که یکی در روتردام قرار دارد و به نام شهر ویران شده موسوم است و دیگری مونومان وان گوگ است .
سبک دیگری که زیاد پیشرفت نکرد سبک فوتوریسم بود که دوچیونی آثار جالبی را در ایتالیای فاژیستی بر جای گذاشت .
بهر حال در پیکرتراشی نوین عناصری مانند چوب ، آهن ، حلبی ، طلا ، جواهر ، شیشه ، نخ ، پارچه و … بکار میرود .
نظرات شما عزیزان:
.: Weblog Themes By Pichak :.